Nasi klienci często pytają nas czym jest przedawnienie? W jakim terminie dług ulega przedawnieniu oraz czy niespłacony kredyt również się przedawnia? Poniżej przykładowy problem:
„W 2005 roku wziąłem kredyt w banku. Niestety 2 lata później moja sytuacja finansowa tragicznie się pogorszyła, na tyle, że nie byłem w stanie spłacać kredytu. Kredyt miałem spłacić do 2010 roku. W zeszłym miesiącu dostałem wezwanie do zapłaty od firmy windykacyjnej, która wykupiła mój dług od banku i wzywa mnie do spłacenia kredytu wraz z odsetkami. Nie wiem co mam robić. Czy mój kredyt nie uległ już przedawnieniu? Proszę o pomoc!”
Biorąc kredyt lub pożyczkę w banku podpisujemy umowę, zobowiązując się tym samym do spłaty wraz z należnymi odsetkami i wszystkim związanymi z tym kosztami. Obowiązuje nas całkowita spłata zaciągniętego kredytu. Kredytodawca, czyli bank przy udzielaniu nam pożyczki ocenia ryzyko niespłacenia zobowiązań kredytowych, weryfikując nasze dochody i wydatki. Może się jednak tak zdarzyć, że wskutek różnych sytuacji życiowych stracimy płynność finansową i nie będziemy w stanie wypełnić zobowiązania. Wówczas bank może wytoczyć roszczenie przeciwko nam.
Czym jest roszczenie?
Najprościej mówiąc, roszczenie to uprawnienie do żądania od dłużnika określonego świadczenia. W naszym przypadku bank ma uprawnienie do żądania od nas spłaty kredytu lub pożyczki, ze względu na wcześniejsze zobowiązanie.
Warto zapamiętać, że zgodnie z kodeksem cywilnym roszczenia majątkowe (z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie) ulegają przedawnieniu (art. 117 kc).
Czym jest przedawnienie?
Przedawnienie to możliwość uchylenia się od zaspokojenia roszczenia wierzyciela po upływie określonego terminu. Zgodnie z artykułem 117 § 2 „Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.”
Jakie są więc terminy przedawnienia?
Gdy ustawa nie wskazuje inaczej, to termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.
Bank prowadzi działalność gospodarczą, więc w tym przypadku termin przedawnienia wynosi 3 lata (od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne).
Warto zapamiętać, że terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.
Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.
W tym wypadku, bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym przypada ostateczny termin spłaty kredytu, czyli gdy minął termin jego płatności. Wierzytelności z banku mogą być liczone dla każdej raty osobno, czyli każda z rat przedawnia się licząc od dnia, w którym rata winna być spłacona zgodnie z umową kredytową. Jak widać okres przedawnienia biegnie oddzielnie dla każdej z rat. Może się jednak zdarzyć tak, że bank zastrzeże w umowie, że brak zapłaty określonej ilości rat powoduje, że całe zobowiązanie staje się wymagalne. W takiej sytuacji termin przedawnienia, dla rat, które winny zostać zapłacone po tym dniu należy liczyć od dnia, w którym całe roszczenia stało się wymagalne.
Jeśli jednak w tym okresie bank wystąpiłby na drogę sądową lub kredytobiorca uznałby swój dług, to bieg przedawnienia ulega przerwaniu. Warto zapamiętać, że w kodeksie nie jest określona forma uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje – przykładowo prośba o rozłożenie spłaty długu na raty może być uznana za przyznanie się do zadłużenia.
Gdy bank jednak nie upomina się o spłatę w ciągu 3 lat, kredyt ulega przedawnieniu. Potwierdził to również Sąd Najwyższy w swoim wyroku (II CK 113/02) „Niedopuszczalna wydaje się taka wykładnia przepisów k.c. o przedawnieniu i przepisów k.p.c. o egzekucji która prowadzi do nieprzedawniania się roszczeń banku wobec jego klientów lub chroni bank, który nie podejmuje przez znaczny okres czasu żadnych czynności zmierzających do zaspokojenia swoich roszczeń”.
Podsumowanie
Kredyt bankowy ulega przedawnieniu. Gdy bank nie domaga się spłaty w terminie 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (czyli od dnia, w którym upłynął termin płatności) wierzytelność uległa przedawnieniu. Jeśli bank lub jakakolwiek firma windykacyjna upomina się o spłatę długu po upływie 3 lat to dłużnik ma prawo podnieść zarzut przedawnienia na drodze postępowania sądowego.
