W tym artykule postaramy się odpowiedzieć na pytanie na jakich zasadach oraz w jaki sposób przebiega proces zajęcia przez komornika wynagrodzenia z umowy zlecenia, a także jak wygląda ochrona dłużnika w toku egzekucji komorniczej. Umowa zlecenie jest umową cywilnoprawną i zastosowanie znajdują do niej przepisy Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu Pracy. Wiąże się to z daleko idącymi konsekwencjami, ponieważ wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej nie jest wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Co do zasady komornik w toku egzekucji może zająć całość wynagrodzenia z umowy cywilnoprawnej, nie pozostawiając dłużnikowi ani złotówki.

Tak samo jak w przypadku umowy o pracę, wynagrodzenie osoby zatrudnionej na umowy zlecenia może być zajęte przez komornika na podstawie tytułu wykonawczego opatrzonego klauzulą wykonalności. Podstawowa różnica natomiast polega na  odmiennym zakresie możliwości dokonania potrącenia z wynagrodzenia pracownika oraz z wynagrodzenia zleceniobiorcy.

W przypadku, gdy zleceniodawca otrzyma tytuł wykonawczy na zajęcie wierzytelności przysługujących zleceniobiorcy, ma on obowiązek dokonać zajęcia całego wynagrodzenia ze zlecenia, przy założeniu, że taki zakres zajęcia wynika z tytułu wykonawczego. W takim przypadku nie jest możliwe samodzielne podjęcie decyzji o zastosowaniu niższego poziomu zajęcia czy też  wyznaczenia kwoty wolnej od potrąceń w wysokości minimalnej płacy przysługującej pracownikowi.

Wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej, nie jest chronione w taki sam sposób jak wynagrodzenie z umowy o pracę. W związku z tym, komornik ma prawo do zajęcia całej kwoty stanowiącej wynagrodzenie na podstawie umowy zlecenia. Przy dokonywaniu potrąceń z przychodu zleceniobiorcy nie stosuje się tzw. kwot wolnych w przeciwieństwie do chronionego w tym aspekcie wynagrodzenia z umowy o pracę. Pracodawca w odróżnieniu od zleceniodawcy – przy potrącaniu wynagrodzenia ma obowiązek przestrzegać określonych w Kodeksie pracy granic jak i kwot wolnych od potrąceń. Co zrobić w przypadku zajęcia całego wynagrodzenia z umowy zlecenia? Otóż jeżeli wynagrodzenie to jest tylko jednym z wielu źródeł dochodu – komornik będzie miał prawo zająć całą kwotę bez ograniczeń. Jeśli natomiast takie wynagrodzenie jest jedynym źródłem dochodu i utrzymania – można skutecznie się bronić, a komornik nie ma w takim przypadku prawa to zajęcia całości wynagrodzenia.

Istnieją jednak przepisy, na podstawie których umowa zlecenia może podlegać ochronie w analogicznym stopniu jak umowa o pracę – należy w tym wypadku spełnić konkretne warunki, o których piszemy poniżej.

Szczególne okoliczności ochrony wynagrodzenia z umowy zlecenia

 

Ustawodawca przewidział pewne szczególne okoliczności, w których wynagrodzenie z umowy zlecenia może podlegać takiej samej ochronie jak wynagrodzenie o pracę. Taka sytuacja ma miejsce, gdy uzyskiwane wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia stanowi jedyne źródło utrzymania. Ponadto musi to być to świadczenie powtarzające się, co oznacza, że w przypadku umowy zawartej na jednorazowe dokonanie określonej czynności nie będzie możliwe skorzystanie z ograniczenia potrącenia.

Art. 833.  

§ 1. Wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie określonym w przepisach Kodeksu pracy.

§ 2.  Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do uposażeń posłów i senatorów, należności członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i ich domowników z tytułu pracy w spółdzielni, wynagrodzeń członków spółdzielni pracy oraz wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania.

Które świadczenia mają charakter powtarzający się

 

Zgodnie z poglądami doktryny – “Pojęciu świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania, należy nadawać szerokie znaczenie. Zaliczenie danego świadczenia do wymienionej grupy świadczeń zależy wyłącznie od ustalenia, czy świadczenie to ma charakter periodyczny (powtarzający się) oraz czy spełnia cel wyżej wskazany. Świadczeniami powtarzającymi są świadczenia wypłacane dłużnikowi okresowo w powtarzających się odstępach czasu. Bez znaczenia jest częstotliwość wypłat (mogą to być okresy miesięczne, kwartalne, roczne). Aby dane świadczenie mogło służyć zapewnieniu utrzymania, musi być świadczeniem przynoszącym dłużnikowi określoną korzyść majątkową, pozwalającą na nabywanie dóbr i korzystanie z usług. Może to być świadczenie wypłacane w formie pieniężnej lub udzielone w rzeczach co do gatunku.” (Komentarz do art.833 k.p.c  prof. dr hab. Andrzej Marciniak, prof. dr hab. Kazimierz Piasecki)

Jak wygląda kwestia potrąceń w przypadku umowy o pracę

 

Warto w tym miejscu porównać sytuację dłużnika zatrudnionego nie na podstawie umowy zlecenia, a na podstawie umowy o pracę. Jak już wspomnieliśmy powyżej – wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę podlega szczególnej ochronie przed potrąceniami. Oczywiście, egzekucja z wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę może być prowadzona, natomiast nigdy komornik nie może wyegzekwować całości wynagrodzenia. W przypadku umowy zlecenia co do zasady nie ma w tym względzie ograniczeń.

Komornik prowadzący egzekucję z wynagrodzenia o pracę ma obowiązek przestrzegania następujących zasad:

  • Obowiązek przestrzegania przy zajęciu kwoty wolnej – kwoty minimalnego wynagrodzenia.
  • Górny limit zajęcia komorniczego nie może przekroczyć 50 % wynagrodzenia ( w przypadku alimentów ten limit wynosi 60 %) nie dotyczy sytuacji w której zablokowany został rachunek bankowy dłużnika.
  • W przypadku, gdy wynagrodzenie jest przelewane na rachunek bankowy dłużnika, komornik może zająć co do zasady całą kwotę, która przewyższa kwotę minimalną, przy czym kwota wolna od zajęcia w przypadku zablokowania rachunku wynosi 75% minimalnego wynagrodzenia.

Przykład: Co do zasady, komornik może zająć 50 % wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę danemu pracownikowi, jednak dopiero wtedy, gdy jego dochód jest nie niższy niż kwota stanowiąca minimalne wynagrodzenie ( w 2018 roku 2100 brutto, 1530 zł netto).

 W praktyce – 50 % wynagrodzenia można zająć dopiero wtedy, gdy dany pracownik zarabia netto więcej niż 3060 zł, ponieważ zawsze do dyspozycji dłużnika musi pozostać kwota minimalnego wynagrodzenia netto czyli w 2018 roku – 1530 zł.

Twoje wynagrodzenie zostało zajęte w niewłaściwej wysokości? Możesz wnieść skargę na czynność komornika

 

Przepisy regulujące instytucję skargi na czynności komornika zostały unormowane w art. 767 i nast. Kodeksu postępowania cywilnego. Legitymowanym do wniesienia skargi jest każda osoba, której prawa zostały naruszone bądź zagrożone przez działania, ale także zaniechania dokonania określonych czynności.

Skarga musi spełniać wszystkie warunki formalne pisma procesowego, czyli oznaczenie sądu, do którego składamy skargę, oznaczenie stron postępowania, rodzaju pisma, wskazanie sygnatury akt komorniczych, określenie zaskarżanej czynność lub zaniechania dokonania czynności, podanie o co wnioskujemy, uzasadnienie oraz podpis.

Na wniesienie skargi mamy 7 dni od dnia:

  • dokonania danej czynności przez komornika, jeśli strona powzięła informację o takiej czynności,
  • zawiadomienia osoby, której prawa zostały naruszone w związku z czynnością lub zaniechaniem komornika,
  • uzyskania informacji o danej czynności lub zaniechaniu,
  • w przypadku zaniechania dokonania czynności przez komornika – termin liczymy od dnia, w którym dana czynność powinna zostać dokonana.

Co warte podkreślenia, bezczynność nie jest równoznaczna z zaniechaniem i w związku  z tym, nie przysługuje skarga na bezczynność komornika.

Obecnie skargę na czynności komornika składa się bezpośrednio do komornika, który dokonał lub zaniechał czynności, a nie do sądu tak jak wcześniej.  W art. 767 § 5 KPC nałożono na komornika obowiązek sporządzenia w terminie 3 dni pisemnego uzasadnienia zaskarżonej czynności (lub jej braku) i przekazania wraz z aktami sprawy do sądu. Skarga podlega opłacie w wysokości 100 zł.

Podsumowanie

 

Co do zasady, wynagrodzenie z umowy zlecenia nie jest chronione w tak daleko idący sposób jak wynagrodzenie z umowy o pracę. Zajęcie przez komornika całego wynagrodzenia nie musi być ostateczne. Możemy skutecznie ograniczyć wysokość zajęcia poprzez wykazanie, iż owe wynagrodzenie stanowi jedyne źródło dochodu oraz ma charakter powtarzający się. Środkiem ochrony przed naruszeniem naszych praw przez komornika jest wniesienie skargi  w ciągu 7 dni od powzięcia informacji o dokonaniu czynności lub zaniechaniu.

Zachęcamy do skorzystania z usług naszych prawników i bezpłatnej analizy Twojej sprawy.

4/5 - (2 votes)